کم خونی گربه ها | بررسی علل و روش پیشگیری

کم خونی گربه به معنی کمبود گلبول‌های قرمز خون (RBC) و هموگلوبین (یا هر دو) در خون گربه است.

گلبول‌های قرمز خون (RBC)، که توسط مغز استخوان ساخته می‌شوند، نقش اصلی را در حمل اکسیژن به بافت‌ها و اندام‌های بدن بر عهده دارند. به طور خاص، پروتئینی حاوی آهن در گلبول‌های قرمز به نام هموگلوبین، اکسیژن را حمل می‌کند.

وقتی گربه‌ای کم‌خون است، کاهش گلبول‌های قرمز ویا هموگلوبین منجر به کاهش جریان اکسیژن به اندام‌های بدن می‌شود. این کاهش اکسیژن ممکن است به آسیب دیدن اندام‌هایی مانند قلب، ریه‌ها و کلیه‌ها منجر شود و به طور بالقوه باعث نارسایی آن‌ها گردد.

کم‌خونی در گربه‌ها اغلب یک فوریت پزشکی است و می‌تواند تهدید کننده‌ی حیات باشد. اگر متوجه لثه‌های رنگ‌پریده، بی‌حالی، بیهوشی و/یا علائم دیگر کم‌خونی در گربه خود شدید، به دنبال مراقبت‌های اضطراری دامپزشکی باشید.

برخی از علل کم‌خونی، گرچه اورژانسی هستند، ممکن است قابل درمان باشند و پیش‌آگهی خوبی داشته باشند. در موارد دیگر، مانند گربه‌هایی که به دلیل بیماری مزمن کلیه کم‌خون هستند، ممکن است طول عمر آن‌ها کوتاه شود.

انواع کم خونی گربه ها

کم‌خونی در گربه‌ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود: کم‌خونی با قابلیت بازسازی و کم‌خونی بدون قابلیت بازسازی.

کم‌خونی با قابلیت بازسازی: زمانی رخ می‌دهد که مغز استخوان گلبول‌های قرمز خون کافی برای جبران کم‌خونی تولید می‌کند. تعداد گلبول‌های قرمز خون گربه کم خواهد بود، اما گلبول‌های قرمز نابالغ در جریان خون وجود خواهند داشت که نشان می‌دهد بدن در حال تلاش برای جایگزینی آنچه را که از دست داده است، می‌باشد.

کم‌خونی بدون قابلیت بازسازی: زمانی رخ می‌دهد که مغز استخوان قادر به جبران کمبود گلبول‌های قرمز خون نیست، زیرا به درستی عمل نمی‌کند یا منابع بدن تمام شده است. کم‌خونی همچنین می‌تواند بدون قابلیت بازسازی باشد، اگر خیلی زود و قبل از اینکه بدن فرصتی برای پاسخ به فقدان گلبول‌های قرمز داشته باشد، تشخیص داده شود.

علل بالقوه‌ی زیادی برای کم‌خونی وجود دارد، و برخی از علل می‌توانند همزمان با هم رخ دهند.

علائم کم‌خونی شامل برخی یا تمام موارد زیر است:

بی‌حالی لثه‌های رنگ‌پریده (گاهی لثه‌ها زرد هستند که نشان دهنده‌ی زردی است)، مشکل در تنفس یا تنفس سریع، افزایش ضربان قلب، ضعف یا بیهوشی و یا بی اشتهایی گربه از علائم کم خونی گربه هستند.

علل کم‌خونی در گربه‌ها

کم‌خونی خود یک بیماری نیست بلکه ناشی از بیماری‌ها یا شرایطی در بدن است که باعث کم‌خونی می‌شود. علل کم‌خونی را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد. این موارد شامل خونریزی، تخریب گلبول‌های قرمز و عدم تولید گلبول‌های قرمز جدید است.

خونریزی می‌تواند داخلی (داخل بدن)، خارجی (خارج از بدن) یا هر دو باشد. برخی از علل رایج خونریزی در گربه‌ها عبارتند از:

ضربه، مانند تصادف با ماشین کک/ کنه‌هایی که خون را از بدن می‌مکند – این می‌تواند در بچه گربه‌های تازه متولد شده قابل توجه باشد عفونت کرم قلابدار که از خون موجود در روده تغذیه می‌کند تومورهای خونریزی دهنده زخم معده شدید بیماری‌هایی که از لخته شدن خون به طور مناسب جلوگیری می‌کنند مانند هموفیلی مسمومیت با داروهای ضد انعقاد موش (وقتی گربه‌ای سم موش را که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند، می‌خورد و منجر به خونریزی می‌شود) عوارض بعد از جراحی، مانند باز شدن یا شکستن بخیه روی رگ خونی

دلایل عدم توانایی در تولید گلبول‌های قرمز جدید عبارتند از:

• کم‌خونی ناشی از بیماری‌های مزمن: هر بیماری یا عارضه‌ی مزمنی می‌تواند به دلیل التهاب بلندمدتی که باعث کاهش تولید گلبول‌های قرمز می‌شود، منجر به کم‌خونی گردد. شرایط مزمن شامل عفونت‌های مزمن، تومورها و اختلالات سیستم هورمونی (مانند کم‌کاری تیروئید) است. این شایع‌ترین نوع کم‌خونی در حیوانات است.
• بیماری مزمن کلیه: کلیه‌ها هورمونی به نام اریتروپویتین تولید می‌کنند که باعث تحریک ساخته شدن گلبول‌های قرمز توسط مغز استخوان می‌شود. با پیشرفت قابل توجه بیماری کلیوی، کلیه‌ها به اندازه‌ی کافی اریتروپویتین تولید نمی‌کنند که این امر موجب کاهش تولید گلبول‌های قرمز (و منجر به کم‌خونی) می‌شود.
• کمبودهای شدید تغذیه‌ای یا عدم تعادل: کمبودهای شدید مواد مغذی یا عدم تعادل آن‌ها در بدن.
• ویروس لوسمی گربه (FeLV) یا ویروس نقص ایمنی گربه (FIV)
• بیماری خودایمن یا التهاب مؤثر بر مغز استخوان
• مواد شیمیایی یا سموم‌هایی که بر مغز استخوان تأثیر می‌گذارند
• سرطان: سرطانی که مستقیماً بر مغز استخوان یا گلبول‌های قرمز تأثیر می‌گذارد

تشخیص کم‌خونی در گربه‌ها توسط دامپزشکان

برای معاینه و چکاب گربه، دامپزشک ابتدا گربه‌تان را معاینه فیزیکی می‌کند و سپس آزمایش خون تجویز می‌کند. آزمایش خون نشان می‌دهد که گربه‌ی شما تعداد گلبول‌های قرمز پایین یا هماتوکریت پائین (درصد خونی که از گلبول‌های قرمز تشکیل شده است) دارد. آزمایش خون ممکن است تغییرات دیگری را نیز نشان دهد، مانند تعداد پلاکت پایین یا تعداد گلبول سفید خون بالا، که دامپزشک شما ممکن است از آن‌ها برای کمک به تعیین نوع کم‌خونی گربه‌تان استفاده کند.

بعد از اینکه کم‌خونی در حیوان خانگی شما تشخیص داده شد، دامپزشک آزمایش‌های اضافی را برای تعیین علت زمینه‌ای کم‌خونی توصیه می‌کند.

اگر هیچ نشانه‌ای از خونریزی خارجی (خونریزی از زخم، بینی و غیره) وجود نداشته باشد، خونریزی داخلی رد می‌شود. این کار با استفاده از تصویربرداری تشخیصی مانند اشعه ایکس و/یا سونوگرافی انجام می‌شود.

آزمایش برای تشخیص کم خونی گربه

اگر هیچ نشانه‌ای از خونریزی مشاهده نشد، دامپزشک شما آزمایش‌های خون بیشتری انجام می‌دهد. آن‌ها همچنین ممکن است آزمایش برای بیماری‌هایی که از طریق گزش کنه منتقل می‌شوند یا آزمایش‌های تخصصی دیگر را توصیه کنند.

باید آزمایش ادرار برای بررسی عملکرد اندام‌های گربه‌تان و ارزیابی سایر علل کم‌خونی انجام شود. دامپزشک شما همچنین ممکن است از گربه‌تان نمونه مدفوع بگیرد. این کار برای رد کردن انگل‌ها انجام می‌شود.

آزمایش سریع FeLV/FIV یکی دیگر از آزمایش‌های مهم است که به دامپزشک شما در تعیین علت کم‌خونی گربه‌تان کمک می‌کند.

اگر نگرانی در مورد پاسخ‌دهی مناسب مغز استخوان گربه وجود داشته باشد، دامپزشک شما ممکن است آسپیراسیون یا بیوپسی مغز استخوان را برای جمع‌آوری نمونه‌ای از مغز استخوان جهت تجزیه و تحلیل توصیه کند. برای انجام این عمل، گربه‌ی شما معمولاً تحت بیهوشی قرار می‌گیرد. سوزنی برای جمع‌آوری نمونه‌ای از مغز استخوان وارد استخوان می‌شود. سپس نمونه به آزمایشگاهی تخصصی فرستاده می‌شود که می‌تواند مغز استخوان را زیر میکروسکوپ بررسی کند.

اغلب، گربه‌های به شدت کم‌خون برای بستری شدن در بیمارستان اورژانس دامپزشکی محلی، مراقبت ۲۴ ساعته، تزریق خون، تشخیص‌های پیشرفته و مشاوره با متخصصان فرستاده می‌شوند.

پیشگیری از کم‌خونی در گربه‌ها

با اینکه تمام علل کم‌خونی در گربه‌ها قابل پیشگیری نیستند، اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر کلی کم‌خونی در گربه خود انجام دهید. این اقدامات عبارتند از:

• نگه داشتن گربه در خانه: برای کاهش خطر آسیب دیدگی و انتقال بیماری‌هایی مانند FeLV یا FIV، گربه خود را در خانه نگه دارید.
• واکسیناسیون FeLV: گربه خود را در برابر ویروس لوسمی گربه (FeLV) واکسینه کنید.
• جلوگیری از انگل: از داروهای پیشگیری از انگل برای گربه خود استفاده کنید که شامل کرم‌های روده‌ای، کک و کنه می‌شود.
• معاینات دوره‌ای و آزمایش خون: توصیه‌های دامپزشک خود را در مورد اینکه چند وقت یکبار گربه شما به معاینات دوره‌ای و آزمایش خون نیاز دارد، دنبال کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا بیماری‌هایی مانند بیماری مزمن کلیه را زودهنگام تشخیص دهید. مداخله زودهنگام می‌تواند روند پیشرفت بیماری را کند کند.
• رژیم غذایی سالم: به گربه خود یک رژیم غذایی معمولی و سالم بدهید.
• دور نگه داشتن مواد سمی: مواد سمی مانند پیاز یا استامینوفن را از دسترس گربه خود دور نگه دارید.
• محدودیت فعالیت بعد از جراحی: بعد از جراحی، توصیه‌های دامپزشک خود را در مورد محدودیت فعالیت گربه رعایت کنید.

سوالات متداول در مورد کم‌خونی گربه‌ها

چگونه می‌توانم یک گربه کم‌خون را به غذا خوردن ترغیب کنم؟

گربه‌های کم‌خون ممکن است از تحریک کننده‌های اشتها مانند ماروپیتانت سیترات (سرنیا®) بهره‌مند شوند. همچنین می‌توانید سعی کنید غذای بسیار خوشمزه‌ای مانند غذای کنسرو شده‌ی گرم به او بدهید. توصیه‌های دامپزشک خود را برای مدیریت علت زمینه‌ای کم‌خونی دنبال کنید.

چه چیزی باعث کاهش تعداد سلول‌های خون در گربه‌ها می‌شود؟

کاهش تعداد سلول‌های خون می‌تواند ناشی از خونریزی، تخریب گلبول‌های قرمز یا عدم تولید کافی گلبول‌های قرمز خون توسط بدن باشد.