صفر تا صد آمادگی برای زایمان گربه
آمادگی برای زایمان گربه یکی از مهمترین مراحل در نگهداری از این حیوان دوستداشتنی است که نیاز به آگاهی، صبر و دقت بالایی دارد. از شناخت علائم نزدیک شدن به زایمان گرفته تا آمادهسازی محیطی آرام، تمیز و گرم برای مادر و تولهها، هر مرحله نقشی حیاتی در سلامت گربه دارد. در این مسیر باید تغذیه مناسب، بررسی وضعیت جسمی گربه باردار و فراهم کردن وسایل ضروری مانند جعبه زایمان و پارچه نرم را در نظر گرفت. آشنایی با نشانههای شروع زایمان و نحوه برخورد در شرایط اضطراری نیز از جمله مواردی است که به شما کمک میکند این تجربه طبیعی اما حساس را با آرامش و اطمینان بیشتری مدیریت کنید.
نشانههای نزدیک شدن زمان زایمان گربه
آمادگی برای زایمان گربه زمانی آغاز میشود که رفتار و ظاهر حیوان تغییراتی محسوس پیدا میکند. در این دوره، شناخت دقیق علائم نزدیک شدن به زایمان بسیار مهم است تا بتوانید بهموقع محیطی آرام و ایمن برای او فراهم کنید.
تغییرات رفتاری گربه پیش از زایمان
چند روز مانده به زایمان، گربه رفتارهایی از خود نشان میدهد که بهوضوح بیانگر نزدیک بودن تولد تولههاست. او ممکن است بیقرار، مضطرب یا برعکس، بسیار ساکت و گوشهگیر شود. بسیاری از گربهها تمایل دارند مکان خلوتی پیدا کنند و در آنجا آشیانهای برای زایمان بسازند. اگر دیدید گربه با دهان پارچه یا کاغذ جمع میکند و به گوشهای میرود، بدانید که در حال آماده شدن برای زایمان است. در این زمان باید او را تنها بگذارید، اما در عین حال از دور نظارت داشته باشید تا احساس امنیت کند.
علائم فیزیکی نزدیک شدن به زایمان
از نظر جسمی، چند نشانه مشخص وجود دارد که نشان میدهد زمان زایمان نزدیک است. شکم گربه بهطور محسوس پایین میآید و غدد پستانی او متورم و صورتیرنگ میشوند. ممکن است ترشحی شفاف یا سفید از واژن دیده شود که نشانه آغاز مراحل اولیه زایمان است. دمای بدن گربه نیز معمولا حدود ۲۴ ساعت قبل از زایمان نیم تا یک درجه کاهش مییابد. اگر متوجه بیاشتهایی و لیسیدن مکرر ناحیه تناسلی شدید، بدانید که زایمان ممکن است ظرف چند ساعت آینده شروع شود.

آمادهسازی محیط مناسب برای زایمان گربه
برای اطمینان از سلامت گربه و تولهها، باید از قبل محیط زایمان را آماده کنید. آمادگی برای زایمان گربه شامل انتخاب مکان مناسب، فراهم کردن وسایل ضروری و رعایت اصول بهداشتی است.
شیر خشک بچه گربه هابون باطعم شیر بز بسته بندی 24 عددی (ضد حساسیت) قیمت اصلی: ۲،۵۰۰،۰۰۰ تومان بود.۲،۳۰۰،۰۰۰ تومانقیمت فعلی: ۲،۳۰۰،۰۰۰ تومان.
شیر خشک بچه گربه هابون باطعم شیر بز تک عددی 12 گرم (ضد حساسیت) قیمت اصلی: ۱۱۰،۰۰۰ تومان بود.۹۹،۰۰۰ تومانقیمت فعلی: ۹۹،۰۰۰ تومان.
شیرخشک بچه گربه کیتن پت گارد ترکیه 200 گرم قیمت اصلی: ۴۸۰،۰۰۰ تومان بود.۴۵۰،۰۰۰ تومانقیمت فعلی: ۴۵۰،۰۰۰ تومان.
شیر خشک پرسا بچه گربه کیتن 450 گرم قیمت اصلی: ۳۴۰،۰۰۰ تومان بود.۳۱۸،۰۰۰ تومانقیمت فعلی: ۳۱۸،۰۰۰ تومان.
شیرخشک بچه گربه کیتن یوروپت ترکیه 200 گرم - اورجینال قیمت اصلی: ۵۵۰،۰۰۰ تومان بود.۵۱۵،۰۰۰ تومانقیمت فعلی: ۵۱۵،۰۰۰ تومان.
انتخاب مکان آرام و تمیز
گربهها در دوران زایمان نیاز به آرامش و امنیت دارند. مکانی ساکت، بدون رفتوآمد زیاد و بهدور از نور مستقیم بهترین گزینه است. میتوانید از یک جعبه مقوایی یا پلاستیکی با دیوارههای نسبتاً بلند استفاده کنید و داخل آن را با حوله یا پارچه نرم بپوشانید. محل باید بهاندازهای گرم باشد که تولهها احساس سرما نکنند، اما نه آنقدر گرم که گربه بیقرار شود.
وسایل ضروری برای زایمان گربه
وسایلی که باید از قبل آماده کنید شامل دستکش تمیز، قیچی ضدعفونیشده، دستمال نرم، حوله خشک، سرنگ کوچک برای تخلیه ترشحات دهان تولهها و بطری آب گرم است. همچنین داشتن شماره دامپزشک در دسترس بسیار مهم است تا در صورت بروز مشکل بتوانید سریع اقدام کنید. وجود چراغ کوچک نیز برای بررسی وضعیت تولهها در هنگام شب مفید است.
نکات بهداشتی و دمای محیط
محیط زایمان باید خشک، تمیز و بدون گرد و غبار باشد. بهتر است حولهها یا پارچههای کف جعبه هر روز تعویض شوند تا از رشد باکتریها جلوگیری شود. دمای مناسب برای محیط زایمان حدود ۲۶ تا ۲۸ درجه سانتیگراد است. پس از زایمان، میتوانید از بطری آب گرم پیچیده در پارچه برای حفظ دمای مطلوب استفاده کنید، اما از تماس مستقیم آن با بدن تولهها بپرهیزید.
همچنین توصیه میکنیم پیش از شروع زایمان مادر را در وضعیت ایمن قرار دهید. این به این معناست که ناخنهای او را کوتاه کنید و اگر نیاز به تمیز شدن چشمها مخصوصا در نژادهای پرشین است، اقدامات را انجام دهید. اگر این سوال برایتان پیش آمده است که گرفتن ناخن گربه با ناخن گیر انسانی مشکلی دارد یا خیر، توصیه میکنیم مقاله گرفتن ناخن گربه با ناخن گیر انسانی؛ کار درستی هست؟ را مطالعه کنید.

مراحل زایمان گربه بهصورت گامبهگام
مراحل زایمان گربه به شرح زیر هستند:
شروع انقباضات و بیرون آمدن تولهها
وقتی انقباضات رحمی شروع میشود، گربه بیقرار شده، مرتب مکان خود را تغییر میدهد و صداهای خاصی از خود درمیآورد. این مرحله ممکن است بین ۳۰ دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. با شروع زایمان، مایع شفاف یا گاهی مایل به زرد از واژن خارج میشود و پس از آن، اولین توله ظاهر میگردد. در بیشتر مواقع، گربه خودش بهطور طبیعی روند زایمان را مدیریت میکند.
فاصله زمانی بین تولد تولهها
بین تولد هر توله تا توله بعدی معمولا ۱۵ تا ۴۵ دقیقه فاصله است، اما گاهی ممکن است تا یک ساعت نیز طول بکشد. در این مدت، گربه مادر معمولاً مشغول تمیز کردن توله تازهمتولدشده و خوردن جفت آن است که امری طبیعی محسوب میشود. اگر فاصله بیش از دو ساعت شد و گربه هنوز انقباض دارد اما تولهای به دنیا نیامده، باید با دامپزشک تماس بگیرید.
رفتار طبیعی گربه مادر هنگام زایمان
در طول زایمان، گربه ممکن است صدای ناله یا غرغر خفیفی داشته باشد. او معمولاً تولهها را لیس میزند تا تنفسشان فعال شود. برخی گربهها، بهویژه در زایمانهای سخت یا استرسزا، ممکن است جنین را بخورند. این رفتار نگرانکننده به نظر میرسد، اما در واقع میتواند ناشی از غریزه برای حذف نشانههای خطر یا تولههای ضعیف باشد.
برای درک بهتر این رفتار، میتوانید مقاله «۴ علل خوردن جنین توسط گربه | چرا گربه بچه خود را میخورد؟» را مطالعه کنید.

جدا کردن جفت از جنین در گربه
در حالت طبیعی، گربه مادر پس از تولد هر توله، جفت مربوط به آن را با دندان جدا کرده و آن را میخورد. این کار باعث جلوگیری از عفونت و تحریک ترشح شیر در بدنش میشود. در بیشتر موارد نیازی نیست انسان در این فرآیند دخالت کند.
در چه شرایطی باید انسان مداخله کند؟
اگر مشاهده کردید که جفت پس از چند دقیقه جدا نشده یا بند ناف به بدن توله پیچیده است، باید با دقت مداخله کنید. گاهی نیز گربه ممکن است بیش از حد خسته باشد یا تمایلی به مراقبت از تولهها نداشته باشد؛ در این شرایط، دخالت انسانی ضروری است.
نحوه صحیح جدا کردن جفت در مواقع اضطراری
ابتدا دستها را کاملا شسته و از دستکش تمیز استفاده کنید. بند ناف را در فاصله حدود ۲ سانتیمتری از بدن توله با نخ تمیز ببندید، سپس با قیچی استریل آن را ببرید. محل برش را با پنبه آغشته به بتادین ضدعفونی کنید. اگر جفت در رحم باقی مانده باشد، نباید آن را بیرون بکشید؛ این کار میتواند به گربه آسیب برساند. در چنین شرایطی فورا با دامپزشک تماس بگیرید.

مراقبت از گربه و تولهها پس از زایمان
پس از زایمان، بدن گربه به انرژی و مواد مغذی زیادی نیاز دارد. غذاهای نرم، مقوی و غنی از پروتئین مانند گوشت مرغ پخته، غذای مخصوص گربه شیرده یا کنسروهای مرطوب مناسب هستند. آب تازه همیشه باید در دسترس باشد. تغذیه صحیح، بخشی مهم از آمادگی برای زایمان گربه محسوب میشود و به ترشح بهتر شیر کمک میکند.
مراقبت از تولهها در روزهای اول
تولهها در روزهای ابتدایی کاملاً وابسته به مادر هستند و نباید زیاد لمس شوند، مگر در مواقع اضطراری. باید مطمئن شوید که همه آنها میتوانند به پستان مادر دسترسی داشته باشند. در صورت ضعف یا کموزنی تولهها، با مشورت دامپزشک از شیرخشک مخصوص گربه استفاده کنید.
تمیز کردن محل زایمان و نکات بهداشتی
محل زایمان باید پس از هر تولد تمیز و خشک شود. حولههای آغشته به مایع زایمان را تعویض کنید و جعبه را هرچند روز یکبار با مواد ضدعفونی ملایم تمیز نمایید. گربهها معمولا خودشان تولهها را لیس میزنند، اما اگر مادر بیتوجه است، میتوانید با دستمال گرم و مرطوب بدن توله را بهآرامی پاک کنید.

مشکلات احتمالی در زایمان گربه و راهحلها
در برخی موارد، گربه قادر به بیرون آوردن همه تولهها نیست. انقباضات طولانی بدون تولد توله نشانه زایمان سخت است. در این مواقع باید بلافاصله با دامپزشک تماس گرفته شود تا در صورت نیاز، دارو یا عمل سزارین انجام گیرد.
باقی ماندن جفت در بدن گربه
اگر یکی از جفتها در بدن گربه باقی بماند، ممکن است منجر به عفونت شدید شود. نشانههای این مشکل شامل بیحالی، تب، ترشحات بدبو یا بیاشتهایی است. مراجعه فوری به دامپزشک برای خارج کردن جفت ضروری است.
مراجعه به دامپزشک در مواقع خطر
هرگونه خونریزی شدید، ضعف شدید گربه، زایمان طولانیتر از شش ساعت یا عدم خروج توله پس از انقباضات شدید نیازمند اقدام فوری است. در این زمان، آرامش خود را حفظ کنید و گربه را بهآرامی به کلینیک منتقل کنید.
جمعبندی
آمادگی برای زایمان گربه فرآیندی است که با شناخت نشانهها، آمادهسازی محیط، رعایت اصول بهداشتی و حمایت مناسب از مادر و تولهها به بهترین شکل انجام میشود. زایمان گربه معمولا طبیعی و بدون مشکل است، اما حضور آگاهانه و مراقبت مسئولانه صاحب حیوان میتواند از بروز خطرات احتمالی جلوگیری کند. در نهایت، به یاد داشته باشید که آرامش، تمیزی و تغذیه مناسب سه عامل کلیدی در سلامت گربه مادر و تولههایش هستند.
سوالات متداول
۱. گربه چند روز قبل از زایمان بیقرار میشود؟
معمولا ۲ تا ۳ روز قبل از زایمان، گربه رفتار متفاوتی نشان میدهد و به دنبال مکان امن میگردد.
۲. آیا باید در هنگام زایمان گربه حضور داشته باشیم؟
بله، حضور از دور مفید است تا در صورت بروز مشکل سریع مداخله کنید، اما نباید مزاحم گربه شوید.
۳. اگر گربه جفت را نخورد، چه کنیم؟
در صورت باقی ماندن جفت، میتوانید آن را دور بیندازید و محل را تمیز کنید. مهم این است که جفت در بدن گربه نماند.
۴. چند عدد توله گربه معمولا در هر زایمان متولد میشود؟
بهطور میانگین بین ۳ تا ۶ توله، اما در گربههای جوان یا نژاد خاص ممکن است کمتر یا بیشتر باشد.
۵. چند ساعت پس از زایمان باید به دامپزشک مراجعه کرد؟
اگر گربه بیحال، بیاشتها یا دچار خونریزی مداوم است، ظرف چند ساعت باید توسط دامپزشک معاینه شود.





